فهرست محتوای مقاله
در این مقاله قصد داریم درباره استراتژی نیمسال دوم برای آمادگی آزمون تیزهوشان صحبت کنیم و بررسی کنیم که دقیقاً چه اتفاقاتی در شروع ترم دوم برای دانش‌آموزانی که داوطلب آزمون تیزهوشان هستند، رخ می‌دهد.
قبل از پرداختن به استراتژی، می‌خواهم به یک نکته مهم اشاره کنم: چرا داشتن استراتژی ضروری است؟ بسیاری از داوطلبان آزمون تیزهوشان، وقتی به این مرحله از سال می‌رسند و به نتایج برخی از آزمون‌های آزمایشی خود نگاه میکنند، احساس ناامیدی به سراغشان می‌آید. این ناامیدی می‌تواند باعث شود که تعداد زیادی از رقبا از گردونه رقابت خارج شوند. اینجا دقیقاً همان نقطه‌ای است که افراد باانگیزه و دارای استراتژی می‌توانند از دیگران سبقت بگیرند.
هدف ما از بررسی این استراتژی‌ها این است که بتوانیم بهتر عمل کنیم و از آن دسته از رقبایی که ممکن است با اولین نتایج نامطلوب، انرژی خود را از دست داده و ناامید شده‌اند، پیشی بگیریم. این استراتژی‌ها به ما کمک میکنند تا در مسیر موفقیت باقی بمانیم و از فرصت‌های پیش‌رو به بهترین شکل استفاده کنیم.
چرا نیمسال دوم نیمه سرنوشت ساز است؟
نیمه دوم سال تحصیلی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت دانش‌آموزان دارد. یکی از دلایل اصلی این اهمیت، بحث معدل خرداد ماه است. اگر به آیین‌نامه‌های آزمون‌های مختلف مانند کنکور، آزمون تیزهوشان نهم به دهم، و تیزهوشان ششم به هفتم نگاهی بیندازیم، متوجه می‌شویم که معدل خرداد ماه در تمامی این آیین‌نامه‌ها به عنوان یک معیار مهم در نظر گرفته شده است. برای مثال، در آزمون تیزهوشان، نمرات امتحانات خرداد ماه به عنوان بخشی از فرآیند ثبت نام محسوب می‌شود. همچنین، در آزمون نمونه‌دولتی، امتحانات خرداد ماه برای دانش‌آموزان پایه نهم از اهمیت بالایی برخوردار بوده است.
بنابراین، اگر در نیمه اول سال تحصیلی در معدل خود ضعف‌هایی داشته‌اید، نیمه دوم فرصت مناسبی برای جبران این کاستی‌ها است. علاوه بر این، بسیاری از آزمون‌های مهم مانند آزمون تیزهوشان، نمونه‌دولتی، المپیادهای علمی، و حتی کنکور در نیمه دوم سال برگزار می‌شوند. این موضوع نشان می‌دهد که نیمه دوم سال از لحاظ آموزشی وزن بیشتری دارد و دانش‌آموزان باید با برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت زمان مناسب، از این فرصت به بهترین شکل استفاده کنند.
نیمه‌ی دوم سال تحصیلی هم طولانی است و هم کوتاه. در ترم اول، مهر، آبان و آذر را داشتیم و پس از آن، امتحانات دی‌ماه آغاز شد. سه ماه فرصت داشتیم تا برای امتحانات دی آماده شویم. در نیمه‌ی دوم، بهمن، اسفند، فروردین و اردیبهشت را داریم. این بازه یک ماه طولانی‌تر است اما به دلیل تعطیلات عید، ممکن است کوتاه‌تر به نظر برسد. تعطیلات نوروز و مراسمات قبل و بعد از آن، به‌راحتی می‌توانند وقفه‌ای در مطالعه ایجاد کنند. معمولاً از ۱۵ اسفند مدارس آرام‌تر می‌شوند و این فرصتی عالی است تا روی اهداف خود تمرکز کنید و یک جهش نوروزی داشته باشید.
گام اول استراتژی مطالعه از بهمن تا تیزهوشان: تعیین وضعیت
باید ببینیم که تا اینجای قضیه یعنی پایان ترم یک تحصیلی مدرسه دانش آموزان در چه وضعیتی هستند. معمولا داوطلبان آزمون تیزهوشان را بعد از پایان امتحانات به دو دسته تقسیم میکنیم و به دانش آموزان توصیه می کنیم که به صورت کاملا واقع بینانه مشخص کنید در کدام دسته قرار دارید.
ریزشی‌ها: اولین دسته ریزشی‌ها هستند. بچه‌هایی که از تابستان یا اینکه از مهر شروع کرده و الان درآزمون هایشان خیلی جمع بندی و تست زنی خوبی نداشته، بعضی مواقع در ذهنشان واقعاً با خود زمزمه میکنند که “آیا واقعا میشه؟ آیا می‌رسم؟ چقدر سخته! چقدر احساس می‌کنم که راه و مسیر دشواری رودر پیش دارم” خب حال میخواهیم ابتدا راجع به این گروه صحبت کنیم و بگوییم که این گروه چه مشخصاتی دارند.
صعودی ها: دسته دوم یا دسته مقابل ریزشی ها، دسته صعودی ها هستند.
نکات کلیدی برای تبدیل روند ریزشی به صعودی:
- شناسایی دقیق نقاط ضعف و قوت: شروع ترم دوم فرصت مناسبی برای بررسی عملکرد ترم اول و شناسایی نقاط ضعف و قوت است.
اگر تاکنون کتاب نامناسبی خوانده‌اید، کنار بگذارید. اگر مسیر اشتباهی طی کرده‌اید، آن را اصلاح کنید. اگر در کلاس‌های مفیدی شرکت نکرده‌اید، حالا وقت آن است که اقدام کنید. تجربیات گذشته‌ی من نشان می‌دهد که اگر به‌موقع روی نقاط ضعف کار نکنید، ممکن است نتایج مطلوب را از دست بدهید. مثلاً در کنکور، من در دروس تخصصی عملکرد خوبی داشتم اما عربی را نادیده گرفتم و این اشتباه بزرگی بود. تصور می‌کردم عربی‌ام قوی است و نیازی به مطالعه‌ی مجدد ندارد. این اشتباه باعث شد که در آزمون، نمره‌ی مطلوبی نگیرم. اگر به گذشته برگردم، قطعاً زودتر روی این درس تمرکز می‌کردم و شاید رتبه‌ی زیر ۵۰ را کسب می‌کردم.
اگر درسی را عقب افتاده‌اید، در بهمن و اسفند باید آن را به سطح ۷۰٪ برسانید. اگر تاکنون روزانه سه ساعت درس خوانده‌اید و تراز ۶۰۰۰ گرفته‌اید، باید بدانید که این کافی نیست، چون رقبا در حال بهبود عملکرد خود هستند. همان‌طور که در یک بازی فوتبال، جایگاه تیم‌ها در نیمه‌ی دوم تغییر می‌کند، شما نیز باید برای این تغییر آماده باشید.
استرس طبیعی است اما نباید بر شما غلبه کند. بسیاری از دانش‌آموزان نیمه‌ی اول را جدی نگرفته‌اند اما هنوز فرصت دارند که عملکرد خود را بهبود ببخشند. آن‌هایی که در درس‌هایی مانند ریاضی قوی بوده‌اند اما تاکنون در آزمون‌های تیزهوشان شرکت نکرده‌اند، ممکن است از اینجا به بعد جدی‌تر وارد رقابت شوند. پس باید هوشیار باشید و از فرصت باقی‌مانده استفاده کنید.
اولین قدم برای پیشرفت، بررسی دقیق عملکرد ترم گذشته و شناسایی بخش‌هایی است که نیاز به مطالعه بیشتر، تست زدن، بازبینی فیلم‌های آموزشی یا رفع اشکال دارند. نباید اجازه داد ذهن با کلی‌گویی (مثلاً "من در علوم ضعیفم" به جای "من در فصل یک علوم مشکل دارم") مشکل را بزرگ‌تر از آنچه هست جلوه دهد. تحلیل درست عملکرد و شناسایی نقاط ضعف می‌تواند منجر به برنامه‌ریزی مؤثرتر شود.
- احساس مسئولیت بالا: دانش‌آموزان موفق نسبت به اهداف خود احساس مسئولیت بالایی دارند و برای رسیدن به آنها تلاش میکنند، حتی اگر نیاز به فداکاری و جبران عقب‌افتادگی‌ها باشد. دانش‌آموزان صعودی برای جبران عقب‌افتادگی‌های خود برنامه‌ریزی و از انباشت آنها خودداری می کنند.
- ایجاد انگیزه از طریق شروع کردن: برخلاف تصور رایج، انگیزه اغلب پس از شروع کار و غلبه بر بی‌حوصلگی اولیه ایجاد می‌شود. شروع آسان با مباحث مورد علاقه می‌تواند به افزایش انگیزه کمک کند. دانش‌آموزان صعودی منتظر انگیزه نمی‌مانند، بلکه آن را در مسیر ایجاد میکنند.
- عدم تسلیم در برابر موانع: دانش‌آموزان موفق با اولین شکست یا آزمون سخت میدان را خالی نمی‌کنند و به تلاش خود ادامه می‌دهند.
گام دوم استراتژی مطالعه از بهمن تا تیزهوشان: تعیین ایستگاه‌های مروری
گام دوم در استراتژی مطالعه از بهمن تا تیزهوشان و شروع نیمسال دوم، تعیین ایستگاه‌های مرور است. یکی از مواردی که باید در ابتدای ترم دوم به آن توجه ویژه‌ای داشته باشیم، دو جنبه دارد: اول، داشته‌های ما از ترم گذشته و دوم، مطالبی که قرار است در ترم جدید بیاموزیم. هنگام شروع ترم جدید، یکی از مهم‌ترین اقدامات، در نظر گرفتن زمان‌هایی برای جبران عقب‌افتادگی‌ها یا مرور مطالب است.
اگر مطالب ترم اول را به خوبی مرور نکنیم، در انتهای ترم دوم احساس خواهیم کرد که آنها را فراموش کرده‌ایم. برای جلوگیری از این اتفاق، می‌توانید زمان‌هایی را برای خود تعیین کنید و با مرورهای کوتاه و آزمونک‌های کوچک، از فراموشی مطالب جلوگیری کرده و آنها را در ذهن خود تازه نگه دارید.
برای مرور، از همان کتاب‌هایی که تاکنون خوانده‌اید، استفاده کنید. اگر برای ریاضی کتاب تیزهوشان خوبی داشته‌اید، همان را مرور کنید. مرحله‌ی بعدی، شرکت در آزمون‌های آزمایشی است اما دقت کنید که این آزمون‌ها استاندارد باشند و با محتوای درسی شما همخوانی داشته باشند. آزمون‌های نامناسب، باعث افت عملکرد و کاهش اعتمادبه‌نفس می‌شوند.
بیشتر بخوانید: جمعبندی نیمسال اول برای قبولی تیزهوشان
باید بدانید که آزمون فقط یک ابزار سنجش است، نه یک رقابت کورکورانه. برخی دانش‌آموزان بعد از آزمون، به‌جای تحلیل نقاط ضعف خود، صرفاً روی مقایسه‌ی تراز با دیگران تمرکز میکنند که این کار اشتباه است. گاهی ممکن است تعداد پاسخ‌های صحیح شما بالا باشد اما به دلیل پاسخ‌های غلط زیاد، تراز نهایی شما کاهش یابد. آزمون، فرصتی برای شناسایی مشکلات و رفع آن‌هاست، نه ابزاری برای سرزنش خود.
در نهایت، اگر آزمونی نتیجه‌ی مطلوبی نداشتید، دچار ناامیدی نشوید. هدف از آزمون، یافتن نقاط ضعف و جبران آنها در زمان باقی‌مانده است. پس به‌جای نگرانی، روی بهبود عملکرد خود تمرکز کنید و از تجربیات گذشته برای موفقیت در آینده بهره ببرید.
در مورد نحوه‌ی عملکرد ذهن و مغز، باید گفت که معمولاً مطالبی را در حافظه‌ی دم دستی خود نگه می‌دارد که برایمان کاربرد داشته باشند. به عنوان مثال، شما هرگز شماره تلفن خانه‌تان را فراموش نمی‌کنید، اما ممکن است نام دوستی که پنج یا شش سال پیش با او همکلاس بوده‌اید را به یاد نیاورید. دلیل این امر این است که ذهن شما تشخیص داده که نام آن شخص دیگر کاربردی ندارد و به همین دلیل، دسترسی به آن را کاهش داده و مطالب جدید را جایگزین آن می‌کند.
برای حفظ مطالب مربوط به آزمون تیزهوشان در حافظه، باید ایستگاه‌های مروری تعیین کنیم. دو زمان بسیار مناسب برای این کار وجود دارد:
- ۲۰ اسفند تا ۲۹ اسفند: این بازه‌ی تقریباً ده روزه، زمانی است که مدارس تعطیل یا در آستانه‌ی تعطیلات هستند و می‌توان از آن به خوبی برای مرور استفاده کرد.
- ایام نوروز: بازه‌ی تقریباً پانزده روزه از اواخر اسفند تا ۱۵ فروردین، فرصت بسیار خوبی برای مرور است. مزیت بزرگ این بازه، پیوستگی آن است؛ به این معنی که می‌توانید از صبح تا شب به مرور مطالب بپردازید. در واقع، ارزش مطالعاتی این دو ایستگاه دو برابر است. به عنوان مثال، ۱۵ روز نوروز، به دلیل امکان مطالعه‌ی بیشتر در طول روز، تقریباً معادل یک ماه مطالعه‌ی معمولی ارزش دارد.
بنابراین، از همین حالا می‌توانید برنامه‌ریزی کنید و مشخص کنید که در این ایستگاه‌های مروری، به مرور چه مطالبی خواهید پرداخت.
خبر خوب اینه که در آکادمی تیزلاین برای این دوران دوره ویژه ای به عنوان طرح جهش نوروزی همراه با کلاس ها، آزمون های آنلاین و جزوات فوق العاده جهت جمعبندی با تدریس اساتید برتر تیزهوشان برگزار می کند و بزودی زمان ثبتنام و جزییتان دوره در سایت و صفحات مجازی آکادمی تیزلاین منتشر خواهد شد.
گام سوم استراتژی مطالعه از بهمن تا تیزهوشان: تعیین اولویت
یکی دیگر از نکات مهم برای استراتژی ترم دوم، تعیین اولویت‌هاست. باید مشخص کنیم که چه چیزهایی را باید در اولویت قرار دهیم.
دانش‌آموزان پایه نهم:
مهم‌ترین نکته برای شما، توجه به ضرایب دروس است. دروسی که ضریب بالاتری دارند، باید در اولویت قرار بگیرند. به عنوان مثال، اگر قصد دارید در رشته‌ی ریاضی تحصیل کنید، درس ریاضی و مباحث مرتبط با آن برای شما اهمیت بیشتری دارد، زیرا ضریب آن بالاتر از علوم است.
دانش‌آموزان پایه ششم:
اولویت شما نیز باید بر اساس ضرایب دفترچه ها و سختی مباحث باشد. البته ما در مقاله ای به طور ویژه پراکندگی سوالات هوش و خلاقیت را در آزمون های تیزهوشان سنوات اخیر تحلیل کرده ایم که خواندن این مقاله دید کلی به شما برای میزان اهمیت هر مبحث استعداد تحلیلی در آزمون تیزهوشان می دهد.
نکته‌ی مشترک برای دانش‌آموزان نهم و ششم:
مهم‌ترین نکته‌ای که در اولویت‌بندی باید در نظر بگیرید، میزان پیش‌نیازهای هر مطلب است. اگر مطلبی نیاز به پیش‌نیازهای زیادی از فصل‌های گذشته دارد، بهتر است در ابتدای کار به سراغ آن نروید. ابتدا مطالبی را بخوانید که راحت‌تر هستند و انرژی بیشتری به شما می‌دهند. در زمان ایستگاه‌های مروری، می‌توانید به طور جدی‌تر به سراغ بخش‌هایی بروید که پیش‌نیاز بیشتری دارند و آنها را با تمرکز بیشتری مطالعه کنید. به عنوان مثال، می‌توانید یک یا دو روز را فقط به مطالعه‌ی بخش‌هایی از کتاب ریاضی اختصاص دهید که پیش‌نیازهای بیشتری نسبت به سایر بخش‌ها دارند.
نکته‌ی مهم برای دانش‌آموزان پایه نهم:
یکی از مشکلاتی که اغلب دانش‌آموزان پایه نهم با آن روبرو هستند، کمبود وقت برای مطالعه‌ی درس استعداد تحلیلی است. دلیل این امر می‌تواند حجم زیاد تکالیف مدرسه باشد. اما باید توجه داشته باشید که استعداد تحلیلی ۵۰ درصد از آزمون تیزهوشان را تشکیل می‌دهد. بنابراین، حتماً باید سهم مطالعه‌ی این درس را به طور کامل ادا کنید. یکی از اولویت‌های مهمی که می‌خواهم در شروع ترم دوم بر آن تأکید کنم، این است که به درس استعداد تحلیلی توجه ویژه‌ای داشته باشید.
پایبندی به اهداف
دانش‌آموزانی که تمرکز خود را روی اهدافشان از دست می‌دهند، معمولاً دچار حسرت می‌شوند. در مقابل، افرادی که زودتر مسیر خود را مشخص کرده و به آن پایبند مانده‌اند، اکنون نتیجه‌ی تلاش‌هایشان را می‌بینند. دانش‌آموزی که از شش یا هفت ماه قبل برنامه‌ریزی کرده، منظم بوده، ورزش کرده و گام‌به‌گام پیش رفته است، حالا تنها باید ادامه دهد. در این مرحله دیگر جایی برای تردید یا توقف نیست—تنها تکرار و استمرار تا روز آزمون.
جمعبندی
نیمه دوم سال تحصیلی فرصت طلایی برای جبران کاستی‌ها و بهبود عملکرد تحصیلی است. معدل خرداد ماه، آزمون‌های مهم، و مدیریت زمان از جمله عواملی هستند که اهمیت نیمه دوم سال را دوچندان میکنند. دانش‌آموزان باید با ارزیابی عملکرد خود در نیمه اول سال، نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنند و با برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از منابع مناسب، به موفقیت دست یابند. اگر برای نیمسال دوم نیاز به کمک داشتید، روی کلاس های آنلاین آکادمی تیزلاین با در اختیار داشتن بهترین امکانات و اساتید حساب کنید.
ثبت ديدگاه