یکی از تصمیمات حیاتی برای دانشآموزان در پایه نهم، انتخاب رشته تحصیلی است. در این مرحله، دانشآموزان باید با توجه به علایق شخصی و شناخت از آیندهٔ تحصیلی و شغلی، تصمیم به انتخاب رشتهای کنند. به منظور راهنمایی دانشآموزان در این امر، وزارت آموزش و پرورش سوالاتی را طراحی کرده است تا از دانشآموزان درخواست کند تا علاقه و تواناییهای خود را بر اساس آنها، برای انتخاب رشته به کار ببرند.
بسیاری از دانشآموزان پایه نهم با جزئیات برنامههای هدایت تحصیلی آگاه نیستند و اغلب سوالات آنان از این قرار است که هدایت تحصیلی چیست؟ برای توضیح به این سوال، باید گفت که هدایت تحصیلی شامل یک سری آزمونهای مشاورهای برای شناسایی استعداد دانشآموز، نظرسنجی از والدین، و برنامههای مشخص شده به همراه آزمونهای مرتبط با آن میشود. این مجموعه اقدامات به عنوان هدایت تحصیلی شناخته میشود. به دلیل اهمیت بالای هدایت تحصیلی برای دانشآموزان و والدین، در این مقاله به بررسی نکات اساسی این فرآیند نیز پرداخته شده است.
هدایت تحصیلی چیست؟
هدایت تحصیلی به عنوان یک فرآیند مهم در زندگی دانشآموزان پایه نهم، مسئولیت ارائه راهنمایی و مشاوره برای بهبود عملکرد تحصیلی و انتخاب بهترین راه ادامه تحصیل را برعهده دارد. این فرآیند از طریق ارزیابی استعدادها، علایق، و ویژگیهای شخصیتی دانشآموزان، به آنها کمک میکند تا رشتهها و حرفههای متناسب با توانمندیها و علاقههای خود را شناسایی و انتخاب کنند.
در چارچوب این فرآیند، آموزش و پرورش به دانشآموزان فرصت میدهد تا با آگاهی از موارد مختلف مانند استعدادها و ضعفها، رشتههای تحصیلی مختلف را بررسی و اولویتبندی کنند. هدف این فرآیند، ایجاد هماهنگی بین توانمندیهای دانشآموزان و نیازهای بازار کار و جامعه است.
در سال گذشته، برای اجرای هدایت تحصیلی پایه نهم، از سامانههای همگام و پادا استفاده میشد، اما با تغییرات سامانههای آموزش و پرورش، انجام آزمونها و هدایت تحصیلی از طریق سامانه پنجره واحد خدمات الکترونیک آموزش و پرورش مای مدیو انجام میشود. این تغییرات نشان از توجه ویژه به بهبود فرآیند هدایت تحصیلی و افزایش امکانات برای دانشآموزان دارد.
هدف از هدایت تحصیلی چیست؟
اهداف اجرای فرآیند هدایت تحصیلی به عنوان یک قسمت حیاتی از برنامههای آموزشی و راهنمایی تحصیلی مطرح شدهاند. این برنامهها با هدف کمک به دانشآموزان در شناسایی و توسعه استعدادها و تواناییهایشان طراحی شدهاند. در این بخش، اهداف اجرای فرآیند هدایت تحصیلی به گونهای تشریح شدهاند که دانشآموزان با مطالعه آن میتوانند اطلاعات جامعی از این فرآیند کسب کرده و با استرس کمتری به سوالات آزمون هدایت تحصیلی پاسخ دهند. طبق آییننامه هدایت تحصیلی متوسطه اول، اهداف در نظر گرفته شده عبارتند از:
- **شناسایی استعدادها، تواناییها، علایق و ویژگیهای شخصیتی دانشآموزان:**
– بهمنظور بهترین تلفیق میان استعدادها و توانمندیهای دانشآموزان با رشتههای تحصیلی.
- **راهنمایی و کمک به دانشآموزان در انتخاب آگاهانه رشته تحصیلی:**
– ارائه اطلاعات و مشاوره برای کمک به دانشآموزان در انتخاب رشتهای که با استعدادها و هدفهای آیندهشان سازگار باشد.
- **تقویت روحیه دستیابی به اهداف آینده شغلی:**
– افزایش انگیزه و روحیه دانشآموزان برای دستیابی به اهداف شغلی خود.
- **راهنمایی و هدایت در زمینه انتخاب رشته و دنبال کردن علایق:**
– ایجاد هماهنگی بین علاقهها و انتخاب رشته با سیاستهای آموزشی کشور.
توصیه میشود دانشآموزان با آشنایی کامل با رشتههای تحصیلی و شغلهای مرتبط با آنها، انتخابهای خود را با دقت انجام دهند و در زمان مقرر توسط آموزش و پرورش در آزمونهای مرتبط شرکت نمایند. برای آشنایی با رشتهها و شرایط دقیق انتخاب هر یک از رشتهها مقاله زیر را مطالعه کنید.
زمان شروع هدایت تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳
آگاهی از زمان آغاز فرآیند انتخاب رشته از پایه نهم به دهم در سال تحصیلی ۱۴۰۲ – ۱۴۰۳، به دانشآموزان و اولیاء آنها این امکان را میدهد که با تمرکز و اطلاعات بیشتر، اولویتبندی و تکمیل فرآیند انتخاب رشته را در زمان مشخص انجام دهند. این اطلاعات به دانشآموزان این امکان را میدهد که با مطالعه شرایط هدایت تحصیلی رشتههای مختلف، بهطور کامل مطلع شوند.
از آنجا که تصمیمگیری درباره رشته تحصیلی یک گام حیاتی است، دانشآموزان نیاز دارند تا بهطور کامل از شرایط هدایت تحصیلی رشتههای مختلف آگاه شوند. این شناخت پیش از آغاز هر گونه فعالیتی، از جمله تکمیل روند انتخاب رشته آنلاین، ضروری است.
همچنین، مطلع شدن از زمان آغاز این فرآیند به دانشآموزان این امکان را میدهد که با زمانبندی مناسب، بهطور هوشمندانه اقدام به اجرای مراحل هدایت تحصیلی نمایند. این اطلاعات از دانشآموزان خواسته میشود تا با دقت و آگاهی به انتخاب رشتههای تحصیلی موردنظر خود بپردازند و در مهلت تعیینشده توسط سازمان آموزش و پرورش، فرآیند انتخاب را انجام دهند.
تمامی دانش آموزان پایه نهم از ۲۵ آبان ماه میتوانند با مراجعه به سامانه my.medu.ir در قسمت برنامههای پرورشی وارد ماژول هدایت تحصیلی شوند و نسبت به تکمیل پرسشنامههای رغبت و توانایی اقدام کنند.
فرمهای هدایت تحصیلی
آغاز پروسه مشاوره و هدایت تحصیلی دانشآموزان بر اساس طرح جامع آموزش و پرورش باید از ابتدای تحصیل آنها آغاز شود. اما در پایه نهم، فرمهای هدایت تحصیلی جهت انتخاب رشته توسط دانشآموزان تکمیل میشوند.
این فرمها شامل 7 بخش مجزا هستند که دانشآموزان، اولیاء، دبیران و مشاوران مدرسه آنها را تکمیل میکنند. بعد از تکمیل این فرمهای هفتگانه، علایق و تواناییهای دانشآموزان شناسایی میشود و در نهایت انتخاب رشته مناسب برای هرکدام از آنها انجام میپذیرد.
نمونه برگ هدایت تحصیلی دانش آموزان
یکی از ابزارهای حیاتی در فرآیند هدایت تحصیلی، فرم دانشآموزان است. در این فرم، دانشآموزان بر اساس علایق و مهارتهای خود، رشتههای مورد علاقه را از 1 تا 10 اولویتبندی میکنند. در این راستا از دانشآموزان خواسته میشود تا طبق ویژگیها و تواناییهای خود، رشتههای مورد علاقه را به ترتیب اولویت مرتب کنند.
در برگهی اولویت تحصیلی، دانشآموزان میپردازند به اولویتبندی رشتههای مورد نظر خود در سه شاخه اصلی؛ نظری، کارودانش، و فنی حرفهای. هر یک از این شاخههای تحصیلی اصلی، شامل تعدادی رشته میشوند و دانشآموزان با در نظر گرفتن علاقهها و تواناییهای خود، ابتدا شاخهی تحصیلی و سپس رشتهی مورد نظر خود را انتخاب مینمایند.
نمونه برگ هدایت تحصیلی معلمان
یک فرم کلیدی دیگر در فرآیند هدایت تحصیلی، فرم هدایت تحصیلی مخصوص معلمان است. در این فرم، معلمان از 1 تا 10 امتیاز براساس معیارهای عالی، خیلی خوب، خوب، متوسط، ضعیف و بد به دانشآموزان اعطا میکنند. این امتیازدهی بر اساس عملکرد دانشآموزان در طول سال تحصیلی انجام میشود. برخی از معیارهایی که معلمان از طریق آنها امتیازدهی انجام میدهند، شامل موارد زیر میشود:
- حضور فعال در گروههای تشکیل شده
- خلاقیت و ابتکار در درسها
- انجام به موقع تکالیف
- سرعت بالا در یادگیری و انتقال مطالب
این فرم باعث شناخت بهتر از تواناییها و عیوب دانشآموزان میشود و میتواند به عنوان یک ابزار موثر در فرآیند هدایت تحصیلی مورد استفاده قرار گیرد.
نمونه برگ هدایت تحصیلی والدین
یک فرم اساسی در فرآیند هدایت تحصیلی، فرم هدایت تحصیلی مخصوص والدین است. این فرم که توسط اولیا تکمیل میشود، حاوی یک جدول است که رشتههای تحصیلی در آن لیست شدهاند و والدین باید با توجه به علایق و تواناییهای دانشآموز، این رشتهها را از 1 تا 5 اولویتبندی کنند. انتخاب رشته از پایه نهم به دهم بر اساس نظرات دانشآموزان، معلمان، و مشاوران انجام خواهد شد.
این فرم به والدین امکان میدهد تا نقاط قوت و ضعف فرزندان خود را بهتر شناسایی کرده و به عنوان یک ابزار کارآمد در فرآیند هدایت تحصیلی مورد استفاده قرار گیرد. از این طریق، انتخاب رشتهی مناسبتر و تطابق با تواناییها و علاقههای دانشآموزان تسهیل مییابد.
نمونه برگ هدایت تحصیلی مشاوران
فرم مربوط به مشاوران یکی دیگر از فرمها در فرآیند هدایت تحصیلی است. در این فرم، مشاور با توجه به توانایی و علاقههای دانشآموز، رشتهها را از 1 تا 10 اولویتبندی میکند. انتخاب رشته در پایه نهم به دهم نیازمند حساسیت بسیاری است، بنابراین چند جلسه مشاورهی تحصیلی ممکن است برای انتخاب مناسبترین رشته مورد نیاز باشد.
مشاوران امتیازدهی خود را بر اساس معیارهای متعددی انجام میدهند. این معیارها شامل آزمونهای مشاورهای و ارزیابیهایی است که در طول سال انجام شدهاند. همچنین، علاقمندیها و ویژگیهای دانشآموز و نظرات معلمان و والدین نیز به عنوان عوامل تأثیرگذار در امتیازدهی مشاوران در نظر گرفته میشود. این فرآیند به مشاوران امکان میدهد تا با تجمیع اطلاعات و نظرات مختلف، بهترین توصیهها را برای انتخاب رشتهی مناسب برای دانشآموزان ارائه دهند.
نمونه برگ جمعبندی مشاورهای هدایت تحصیلی
فرم شماره 5، برای جمعبندی مشاورهای در انتخاب رشتهی دانشآموزان طراحی شده است که توسط مشاوران تحصیلی مدرسه تکمیل میشود. در این فرم، مشاوران با بررسی دقیق و تحلیل فرمهای تکمیل شده توسط دانشآموزان، نقاط قوت و ضعف هر دانشآموز را شناسایی میکنند.
مشاوران با مرور اطلاعات به دست آمده از فرمها، به تحلیل و بررسی توانمندیها، علایق، و نظرات معلمان و والدین میپردازند. سپس با توجه به معیارهای تعیین شده، نتایج جمعبندی شده و رشتههای پیشنهادی برای هر دانشآموز ارائه میشود. این فرآیند جهت ارائه بهترین پیشنهادها و راهنماییها برای انتخاب رشتهی مناسب توسط دانشآموزان صورت میگیرد. طی این بررسی مشاورهای ۶۵ امتیاز به دانشآموز تعلق میگیرد که ۱۰ امتیاز مربوط به فرم دانشآموز، ۱۰ امتیاز مربوط به فرم معلمان، ۵ امتیاز مربوط به فرم اولیا، ۱۰ امتیاز مربوط به فرم مشاور و بخش اصلی از امتیازات کل ارزیابی مشاورهای به نتایج آزمونهای مشاورهای اختصاص دارد. در طول سه سال اول متوسطه، شش آزمون مهم شامل آزمون استعداد، رغبت، شخصیت و ارزشهای تحصیلی – شغلی برگزار میشود. هر آزمون با اختصاص 5 امتیاز، در مجموع 30 امتیاز از کل امتیازات ارزیابی مشاورهای را تشکیل میدهد.
در نهایت، مشاوران با انجام اولویتبندی رشتهها بر اساس نیازها و توانمندیهای هر دانشآموز، نتایج جاری را ثبت میکنند. این فرم به عنوان یک راهنمای ارزشمند برای دانشآموزان به منظور انتخاب مسیر تحصیلی مناسب در مراحل بالاتر تحصیلی مورد استفاده قرار میگیرد.
نمونه برگ جمع بندی هدایت تحصیلی
فرم شماره 6، فرم جمعبندی هدایت تحصیلی، مرکزی برای ارزیابی نتایج فرمهای تکمیل شده در تمام گروهها میباشد. این فرم به منظور تحلیل جداگانه نتایج، با توجه به امتیازات حاصل از فرمهای تکمیل شده، از 100 امتیاز محاسبه میشود.
نمونه برگ اولویت ثبت نام هدایت تحصیلی
فرم شماره 7، فرم اولویت ثبتنام، حاوی رتبهبندی رشتههای انتخاب شده بر اساس شرایط پذیرش در هر رشته و ظرفیت آنها میباشد. این اولویتبندی از امتیاز «الف» تا «د» برای هر رشته صورت میگیرد.
برای انتخاب رشته، دانشآموزان باید شرایط مشخصی را داشته باشند، که آموزش و پرورش مقررات مربوط به این زمینه را تعیین کرده است. این مقررات شامل کسب حدنصاب معدل در امتحانات خرداد ماه پایهی نهم یا رسیدن به جمع نمرات معین در برخی از دروس میشود که از سوی آموزش و پرورش تعیین شده است.
الف: اگر یک رشته در اولویت الف قرار گرفته باشد، این نشان دهنده این است که شما شرایط مورد نیاز برای انتخاب آن رشته را دارا هستید و میتوانید در دورهی دوم متوسطه به آن ثبتنام کنید.
ب: اگر یک رشته در اولویت ب قرار گیرد، باید صبر کنید تا ظرفیت اولویتهای قبلی پر شود، و سپس در صورت باقیماندن ظرفیت، میتوانید در این رشته ثبتنام کنید.
ج و د: اگر رشتهای در اولویت ج یا د باشد، باید منتظر بمانید تا ظرفیت ثانویه پر شود. شرایط تحصیلی دانشآموزان با اولویتهای قبلی بهتر است و در صورت باقیماندن ظرفیت، شما هم میتوانید در رشتههای اولویت ج یا د ثبتنام کنید و تحصیلات خود را ادامه دهید.
دو تبصره آییننامهی هدایت تحصیلی
آییننامهی هدایت تحصیلی دانشآموزان دو تبصره حائز اهمیتی در خصوص انتخاب رشتهها و هدایت تحصیلی آنان دارد. اولین تبصره به شرح زیر است:
“با توجه به ضرورت توزيع متوازن شاخهها و رشتههای تحصيلي، متناسب با امکانات آموزشی و نيازهای شغلي در سطوح مختلف منطقهای، استانی و كشوری، ثبتنام دانشآموزان در همهی مدارس اعم از دولتی، غيردولتی، هيئت امنايی و خاص از قبيل استعدادهای درخشان، استثنايی، شاهد، نمونه دولتي، وابسته، داوطلبان آزاد و … در شاخهها و رشتههای تحصيلی، در چارچوب سياستهای اعلام شده از سوی آموزش و پرورش و با اولويت امتياز كسب شده، انجام ميشود.”
این تبصره به این معناست که هر دانشآموز، بدون توجه به امتیازی که کسب کرده، حق انتخاب رشتهی مورد نظر خود را دارد. اما این رشته با توجه به امتیاز در اولویتهای الف، ب، ج و د قرار میگیرد. پس از ثبتنام دانشآموزان با امتیاز بیشتر، دانشآموز میتواند با توجه به ظرفیتهای موجود در منطقهای که تحصیل میکند، برای ثبتنام اقدام کند. برای اطلاعات بیشتر دربارهی اولویت بندی انتخاب رشته در پایهی نهم، مقالهی «راهنمای تکمیل فرم اولویت همگام» را مطالعه کنید.
تبصرهی دوم آییننامهی هدایت تحصیلی آموزش و پرورش به این صورت میباشد: “چنانچه بنا به دلايل موجه، سوابق و عملکرد تحصيلی دانشآموزی، ناقص بوده يا در دسترس نباشد، سوابق و عملکرد پايهی قبلی وی ملاك عمل برای هدایت تحصیلی خواهد بود.”
آزمون هدایت تحصیلی چیست؟
همانطور که اشاره شد، نتایج آزمونهای استعداد، رغبت، شخصیت و ارزشهای تحصیلی-شغلی دانشآموزان، ۳۰ امتیاز از کل امتیازات ارزیابی مشاورهای را به خود اختصاص میدهد. در سالهای اخیر، سازمان آموزش و پرورش با برگزاری آزمون هدایت تحصیلی که به عنوان آزمون رغبت و توانایی دانشآموزان نیز شناخته میشود، به دانشآموزان در انتخاب بهترین رشته برای ادامهی تحصیلات خود کمک کرده است.
- برخی از دانشآموزان فکر میکنند که باید برای شرکت در آزمون رغبت، آمادگی خود را افزایش دهند یا به سوالات خاصی پاسخ دهند تا به انتخاب رشته مورد علاقه خود برسند. با این حال، هدف اصلی این آزمون کشف علایق و توانمندیهای دانشآموزان در حوزههای مختلف است و پاسخ صادقانه به سوالات آن میتواند کمک کند تا انتخاب رشتهی مناسبتری انجام شود.
آزمون رغبت و توانایی در پایه نهم، شامل دو بخش جداگانه است که در هر بخش حدود 300 سوال به صورت مجزا مطرح میشود. این آزمون، هیچ سوال درسی ندارد و بنابراین دلیلی برای مطالعه و آمادگی خاصی به منظور شرکت در آن وجود ندارد.
بعضی از سوالات که در سالهای گذشته در این آزمونها پرسیده شده است:
1) میزان علاقه شما به سیستم های کامپیوتری چه میزان است؟
2) آیا علاقه ای به تعمیر لوازم خانگی دارید؟
3) میزان علاقه شما به طراحی یک وب سایت چگونه است؟
4) میزان علاقه شما به حل مسائل و معماهای ریاضی چگونه است؟
5) آیا علاقه ای به ترغیب دیگران به پیروی از افکار شما دارید؟
6) میزان علاقه شما به شروع یک کسب و کار آزاد چگونه است؟
7) آیا علاقه ای به برنامه ریزی مالی برای یک سازمان را دارید؟
8) آیا علاقه ای به کار کردن به عنوان یک کارمند اداری دارید؟
9) آیا علاقه ای به نوشتن یک متن انتقادی در رابطه با یک داستان دارید؟
- آزمون توانایی نیز، یک سلسله سوالات است که در آن توانمندیها و استعدادهای دانشآموز مورد ارزیابی قرار میگیرد. این آزمون به منظور شناسایی استعدادهای مختلف فرد طراحی شده است. هر دانشآموزی که در این آزمون نمره بالای ۱۲۰ را بدستآورد، میتواند به آسانی در هر رشتهای که مایل است، وارد شود. همچنین، نمره بالای ۹۰ به طور کلی به عنوان یک نمره خوب محسوب شده و مشکلی در هدایت تحصیلی دانشآموزان ایجاد نمیکند.
مراحل انجام فرایند هدایت تحصیلی
دانشآموزان میتوانند با وارد کردن کد ملی و شماره سریال شناسنامه به پنل کاربری خود در سامانه هدایت تحصیلی “مای مدیو” دسترسی داشته و مراحل تکمیل فرم را انجام دهند. در ادامه، برای راهنمایی بیشتر، نحوه انجام مراحل هدایت تحصیلی در سایت my.medu.ir به صورت خلاصه و گام به گام ذکر شده است.
1. ورود به سایت my.medu.ir هدایت تحصیلی
2.وارد کردن کد ملی و شماره سریال شناسنامه
3. انتخاب گزینه “هدایت تحصیلی”
4. انجام مراحل آزمون، شامل پرکردن فرم هدایت تحصیلی نهم و اولویتبندی رشتهها ( با توجه به زمانبندیهای اعلام شده برای انجام آزمونها و تکمیل فرمها به این قسمت مراجعه کنید)
4. دریافت تاییدیه نهایی انتخاب رشته
دانشآموزان باید توجه داشته باشند که پاسخ به تمامی سوالات آزمونهای سایت هدایت تحصیلی و انتخاب رشته پایه نهم اجباری است و تمامی پاسخها توسط کارشناسان بررسی میشود. در صورت وجود اشتباه یا تفاوت در جوابها، این اطلاعات به دانشآموزان اعلام خواهد شد. معمولاً سوالات در حوزه روانشناسی و اطلاع از استعدادها و سایر موارد قرار دارند. برای آشنایی با نحوه طراحی سوالات و حل نمونه سوالات این آزمون، میتوانند به مقالات مرتبط مراجعه کنند.
نتایج هدایت تحصیلی
نتایج هدایت تحصیلی دانشآموزان معمولاً پس از اعلام نتایج امتحانات نهایی، در همان سایت مای مدیو منتشر میشود. همچنین خود مدارس نیز نتایج را در اختیار دانشاموزان قرار میدهند. مهمترین نکته در خصوص اعلام نتایج این است که برآورد نهایی هدایت تحصیلی دانشآموزان که از ۱۰۰ امتیاز محاسبه میشود، تنها دارای جنبه توصیهای است و هیچ اجباری برای ثبتنام دانشآموز در یک رشته خاص وجود ندارد. از این صد امتیاز، 35 امتیاز بر اساس سوابق و عملکرد دانشآموز در سالهای تحصیلی هفتم تا نهم تعیین میشود. دروس تخصصی بالاترین ضریب را دارند که در مقاله انتخاب رشته مفصلا و با جزئیات به آن پرداختیم. 65 امتیاز باقیمانده هم مربوط به آزمون رغبت و توانایی، نظر مشاور مدرسه، معلمها، والدین و خود دانشآموز است.
سوالات خودتون رو در بخش دیدگاه برامون بنویسید مشاوران ما پاسخگوی شما هستند
سلام ببخشید بعد از آزمون رغبت و توانمندی راهی برای ویرایش مجدد جواب سوالات هست ؟
می خوام مجدد آزمون رو ویرایش کنم تا تایید راهنما میاد بعدا سوالات رو مجدد نمباره مشکل می تونه از سایت باشه یا اصلا قابل ویرایش نیست؟
سلام یه بار خروج بزنید دوباره وارد شید به سایت امتحان کنید. تا سال گذشته که در سایت همگام هدایت تحصیلی انجام میشد امکان ویرایش بود احتمالا در سایت مای مدیو هم هست